"Quê hương anh là Quảng trị
Nhà của anh bên dòng sông Thạch hãn
Thủa xưa đó anh học trường Nguyễn hoàng
Ngày hai bữa đi về đường Quang trung"
….
Tìm người yêu trong vòng vây đạn pháo
Thành phố đó bây giờ đầy xác người
Đường phố đó bây giờ là tan hoang"
Thấy Đăngbi nghêu ngao bài hát "Con đường buồn hưu".
Bác Đức ngạc nhiên “cũng biết bài hát này à?. Chú mày biết gì về Quảng trị?”
“Dạ, em chưa đến bao giờ nhưng em biết nhiều nơi qua bài hát. Quảng trị em biết sự khốc liệt của nó qua sách ảnh.
Ta và Địch giành nhau từng tấc đất từng căn nhà, trận chiến kéo dài 81 ngày đêm v.v.”
- Thế chú mày thấy con đường ngày hôm nay đi có thấy khác gì không?
- Thì cũng dài dằng dặc, đường vắng ngắt, cây cối rậm rạp, lau sậy mọc đầy hai bên đường, trẻ em lấy về bán 20 ngàn đồng một kg…”
Đăngbi trả lời quấy quá
Bác Đức nói tiếp “Ta thì chú mày biết rồi như bác Tony đây, còn Địch chính là… anh đấy”
Chúng tôi tròn mắt ngơ ngác …
Hóa ra hôm nay, trên con đường này, có hai người có khi đã từng là đối thủ của nhau trong cuộc chiến năm xưa.
Những ngày của cuộc chiến khốc liệt đó , bác Đức là lính thiết giáp, con đường sáng nay anh em mình ngồi uống café là con đường hành quân xuôi ngược của đơn vị . Nhiều lần chính bác cũng vào sinh ra tử.
Trong cuộc chiến ở thành cổ Quảng trị 81 ngày đêm là 81 lần cận kề cái chết. Tận tay bác phải vào kéo xác của đồng đội về.vv..
Rồi những cuộc hành quân liên miên từ Đông hà, Ái tử, Khe sanh, tham gia những trận đánh khôc liệt …
Còn sống sót được đến ngày hôm nay quả là một phép màu. Con đường đẹp đẽ thênh thang mà chúng ta đi hôm nay ngày xưa là tử lộ, các địa danh đi qua như Đắc tô,Tân cảnh , A lưới .v.v. ngày xưa là chiến địa.
Cây cối giờ đây đã phủ trùm lên những vết thương của chiến tranh tàn phá. Nhưng trong lòng bác vẫn đau đáu nhớ tới những người lính không may phải nằm xuống của cả 2 phía đến giờ này có khi còn chưa tìm được xác.
Câu chuyện của bác Tôny cũng làm cho chúng tôi xúc động không kém, cả cuộc đời trai trẻ là phục vụ trong quân đội, cũng vào sinh ra tử. Con đường hôm nay chúng tôi đi ngược lại với con đường hành quân từ Bắc vào nam năm xưa .
Rồi cuộc đời binh nghiệp còn đưa bác sang cả Campuchia chiến đấu góp phần giải phóng đất nước này thoát khỏi nạn diệt chủng (năm kia bác đã từng Phượt xe máy khắp đất nước này )
Thăm lại chiến trường xưa là ý nghĩa cao cả của chuyến phượt xuyên việt này!
Chúng tôi lặng lẽ cùng hai bác cắm nén nhang vào những ngôi mộ vô danh ven đường. Cầu mong linh hồn những người lính còn lẩn khuất đâu đó bình an yên nghỉ trong lòng đất Mẹ
''''''''''''''''''''''''''''''''''''
Như là một chuyến du khảo
Ngày thứ 4 của chuyến đi Xuyên Việt 2022. Điểm tới là từ tp Khe Sanh đi Đồng Hới
Hôm nay cũng tình cờ đi trên con đường mà tụi tôi được đọc trong sử sách.
Đường 9 - Nối từ cửa khẩu Lao bảo đến Tp Đông Hà và con đường này chạy thẳng sang nam Lào.
Đứng bên cây cầu Đầu Mầu lập tức tôi nhớ đến bức ảnh nổi tiếng “ Đánh chiếm căn cứ Đầu mầu” của anh Đoàn Công Tính người phóng viên chiến trường năm nào ...( Anh là người dắt tôi vào Sài gòn và là người thầy đầu tiên dậy tôi chụp ảnh)
Anh kể về những ngày là phóng viên chiến trường. Với chiếc máy ảnh là súng, những cuộn phim là đạn. Cùng với các chiến sỹ lao vào chiến địa.
Không ít lần bị vùi lấp chết hụt
Tấm ảnh " đánh chiếm căn cứ Đầu mầu" , " Nụ cười bên thành cổ Quảng trị" v.v.v
Những bức ảnh của anh trở thành bất tử
Hôm nay đi trên đường 9 rộng thênh thang. Chiếc cầu cũ đã được thay thế bằng chiếc cầu mới.
Nghĩa trang đường 9 nằm trên một vị trí trang trọng.
Chúng tôi viếng thăm nghĩa trang trong buổi sáng nắng đẹp.
Không thể kìm được xúc động khi đứng trước hàng ngàn ngôi mộ của các chiến sỹ vô danh.
Từ Đông Hà đi theo qốc lộ 15, chúng tôi ghé thăm nghĩa trang liệt sỹ Trường sơn. Chúng tôi những người cựu binh, thế hệ của những năm sau này kính cẩn thắp hương trước hương hồn của các anh hùng liệt sỹ đã hy sinh trong cuộc chiến.